وقتی داستان زندگی معصومه کرمی، این بانوی کارآفرین ساکن اسلام‌آبادغرب را که کارگاه تولید گلیم، فرش، نخ‌ریسی و کلاش (گیوه) دارد، شنیدم؛ با اینکه همیشه گفته‌اند که پول حرف اول را می‌زند، بر آن شدم تا در محل کار با ایشان مصاحبه‌ای داشته باشم. دیدم که در عمل به همگان نشان داده اراده فراتر از پول، فرصت می‌آفریند و هرکدام از ما می‌توانیم با الگوگیری از چنین بانوان کارآفرینی متوجه شویم که با اراده و اتکا می‌توانیم برای خود و اجتماع مفید باشیم.
گفت‌وگو با این بانوی کارآفرین اسلام‌آبادغربی را در ادامه می‌خوانید:
کجا به دنیا آمده‌اید و در چه خانواده‌ای؟
من معصومه کرمی هستم، متولد سال ۱۳۶۲، در خانواده‌ای مذهبی در شهرستان گیلان‌غرب به دنیا آمدم و در سرپل‌ذهاب بزرگ شدم.
کودکی من با جنگ تحمیلی ایران و عراق گره خورده؛ چرا که دو سال پس از شروع جنگ به دنیا آمدم و تنها صحنه‌ای که از دفاع مقدس هشت‌ساله در خاطرم به یادگار مانده، این بود که در حمله مرصاد، پنج‌ساله بودم و در آن روز شهر بمباران شد و من در اثر اصابت مواد منفجره دشمن سوختم و به کمک پدر به بیمارستان رفتم.
پس از سال‌ها، با یادگار جنگ امید خود را از دست ندادم و در مسیر احیای یادگار نیاکان خود قدم نهادم.
اما کسی فراموش نمی کند که مردم غرب کشور همه چیز، از فرزند تا مال و جان خود را در جنگ از دست دادند و با وجود اینکه هنوز هم قامتشان از این مصیبت‌ها راست نشده، اما افتخار حراست از خاک را در پیشینه خود دارند.
از زندگی مشترک و ثمره ازدواج خود بگویید؟
در سن ۱۹سالگی ازدواج کردم و صاحب دو فرزند پسر هستم.
این ذوق و علاقه به هنر از چه سنی در شما ایجاد شد؟
در زمان کودکی، جرقه شور و استعداد هنر که هم‌اکنون شعله‌ور شده را از پدرم آموختم؛ چرا که او بسیاری از کارها از جمله کلاش‌بافی را بلد بود و انجام می‌داد. هفت سال است که در زمینه گلیم، فرش، کلاش و نخ‌ریسی فعالیت دارم.
مشوق ورود شما به این عرصه چه کسی بود؟
همسر و فرزندانم اصلی‌ترین مشوقان من در این راه بوده و هستند و هم‌اکنون مرا در توزیع و جمع‌آوری پشم، نخ، فرش و گلیم و رفت‌وآمد به روستاها همراهی می‌کنند.
در مورد کارتان توضیح دهید؟
من به عنوان مربی، در ابتدا در حیاط منزل خود، بانوان همسایه علاقه‌مند را جمع کردم و آموزش‌های رایگان به آن‌ها دادم و به کسانی که توان خرید پشم را نداشتند، وسیله می‌دادم. آن‌ها به کمک دستگاه نخ‌ریسی یا به روش سنتی که به اصطلاح کردی ما «تشی» گفته می‌شود، نخ تولید می‌کردند.
در مرحله بعد، پس از تولید نخ، باز هم به صورت رایگان آموزش بافت وَر (گلیم) و فرش را انجام می‌دادم.
اما پس از گذشت چند سال، موفق شدم کارگاه خود را در محله شهرداری دایر کنم و از آن پس، محل آموزش علاوه بر کارگاه، در مسجد و روستاها نیز انجام می‌شود.
حامی مالی برای شروع کار داشتید؟
برای شروع کار، مقداری وام مشاغل خانگی گرفتم که خیلی کم بود، ولی برای شروع خوب بود. هم‌اکنون برای توسعه یا افزایش تعداد کارگاه در شرایط سختی هستم و امکان عملی کردن آن را ندارم.
در مورد گلیم‌بافی توضیح دهید؟
وَر (گلیم) یکی از دست‌بافت‌های قدیمی و اصیل است که با تاریخی دیرینه، در گذشته در زندگی سنتی عشایری رواج داشته و جزو فعالیت‌های معمول خانواده‌ها برای تولید زیرانداز بوده است.
در میان ایل کلهر، به این زیرانداز «وَر» گفته می‌شود که معلوم نیست این نام به چه دلیلی به آن اطلاق شده است.
وَر در واقع همان اصالت گلیم را نشان می‌دهد و نخ آن از پشم گوسفند درست می‌شود و از رنگ‌های طبیعی یا خودرنگ پشم برای زمینه و نقش استفاده می‌شود.
نقش‌های اصیلی که تاکنون در اسلام‌آباد شناسایی شده‌اند، چند مورد می‌باشند که در گلیم‌های زیادی تکرار یا ترکیب شده‌اند؛ اما بیشتر آن‌ها به فراموشی سپرده شده‌اند و من با تلاش بسیار، بسیاری را احیا کردم. در میان این نقش‌ها، نقش «ویلکان» (عروسک) و «مامر آوی» (غاز) تفاوت آشکاری با دیگر نقش‌های منطقه دارند و می‌توان آن‌ها را نقش‌های اختصاصی اسلام‌آباد دانست که گاهی با گل قندانی، سه‌کاجی، لوزی و بچه‌نقش ترکیب شده‌اند.
با توجه به اصالت وَر (گلیم) در اسلام‌آباد و نقوش خاص آن، امید است این هنر اصیل که در استان کرمانشاه دارای پیشینه است، پس از تلاش‌های بسیاری که برای ثبت ملی آن انجام دادم، با نام اسلام‌آباد ثبت ملی گردد تا جایگاه استان در این هنر بیش از پیش نمایان و برجسته گردد.
در زمینه فرش چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
در زمینه فرش، فعلاً توانسته‌ام با بافت فرش از نخ پشمی، فرش پشمی را در غرب کشور احیا کنم؛ چرا که همان‌طور که اطلاع دارید، این نوع فرش دوام و کیفیت بسیار بالایی داشته و از محبوب‌ترین انواع فرش‌های دست‌باف هستند.
باید اضافه کنم که کلاش را با کفی اسپرت و طرح‌های مدرن روی آن، امروزی‌تر کرده‌ام و همین کار باعث فروش بیشتر این پاپوش که تاریخی دیرینه در مرزوبوم ما دارد، شده است.
به عنوان یک زن که اشتغال‌زایی و کارآفرینی ایجاد کرده‌اید، محاسن کار با وجود زن بودن در چه چیزی است؟
به گواه تاریخ، در تمامی جوامع بشری، مسئله مشارکت فعال زنان در کارهای تولیدی و اقتصادی ریشه‌ای کهن دارد که در واقع می‌توان آن را با زندگی انسان‌ها آمیخته دانست. نقش زن ایرانی در بازار کار سنتی، به‌ویژه در محیط روستا، بسیار چشمگیر است؛ چرا که همان‌طور که می‌دانید، نخ‌ریسی به کمک «تشی» در زمان‌های قدیم به دلیل نبود کارخانه نساجی، توسط اکثر زنان در روستا انجام می‌شده است.
بنابراین، کار و فعالیت اقتصادی زنان در خانواده و جامعه ایرانی، موضوع جدید و نوینی به شمار نمی‌رود. اما زندگی زن و مرد، به دلیل تفاوت‌های جسمی و روحی، دارای اولویت‌بندی‌های متفاوتی است. متأسفانه در برخی از شرایط اجتماعی و خانوادگی امروز، ضرورتی به وجود می‌آید که اشتغال زنان اجتناب‌ناپذیر می‌شود. حسن کار من این است که به واسطه صنایع دستی، با بانوان بسیاری آشنا شدم و به دنیای بزرگتری وارد شدم و به کمک استقلال مالی توانسته‌ام کاری کنم که بانوان بیشتری — به دلیل عدم حضور مرد یا درآمد پایین خانواده — در کنار امر خانه‌داری، در اقتصاد خانواده مشارکت فعال داشته باشند.
در مورد چشم‌انداز و هدف آینده کار خود بگویید؟
امیدوارم در آینده چندین کارگاه یا کارگاه بزرگتری داشته باشم تا بتوانم افراد بیشتری را جذب کرده و اشتغال‌زایی در این زمینه را به خارج از شهر و روستاهای اسلام‌آبادغرب گسترش دهم و صادرات گلیم و فرش را بدون واسطه به کشورهای اطراف انجام دهم. چرا که من طی این هفت سال، به دلیل محبوبیت کالای ایرانی در خارج از کشور (برخلاف داخل)، چندین نمونه را ارسال کرده‌ام، اما با وجود واسطه، سود چندانی در این زمینه به فروشنده نمی‌رسد.
علاوه بر دو مورد بالا، قصد دارم برخی از نیازهای این عرصه در استان را برطرف کنم، از جمله:
۱. تولید نخ طبیعی
۲. امکان شست‌شوی پشم به روشی که آب استفاده شده هدر نرود.
برای هر دو طرح برنامه دارم، اما متأسفانه چندین بار به استان مراجعه کردم و حمایتی صورت نگرفت.
از مشکلات کار خود بگویید و اگر توصیه‌ای به مسئولان دارید، بیان کنید؟
به دلیل نوسان قیمت بازار، اگر هم‌اکنون محصولات خود را در بازار به فروش رسانم، روزهای بعد هزینه خرید مواد اولیه را ندارم. همچنین وام مشاغل خانگی به دلیل زمان بر بودن پرداخت و کم بودن مبلغ، اصلاً صرفه اقتصادی و حمایتی ندارد.
لطفاً به کسانی که به دلایلی از جمله علاقه و کمک به خانواده، به هنر اصیل ایرانی روی می‌آورند، توجه کنید و جوانه امید را در آنان از بین نبرده و مهم‌تر از آن، مبلغ وام اشتغال‌زایی را بیشتر و زمان و مراحل پرداخت را آسان‌تر کنند.
توصیه شما برای علاقه‌مندان به این حوزه کاری چیست؟
ورود بانوان و به‌ویژه دختران جوان به صنایع دستی، تا حد زیادی گره‌گشای اشتغال در جامعه خواهد بود. امیدوارم مردم ما از این رشته که میراث گذشتگان ما بوده، استفاده کرده و ضمن بهره‌برداری اقتصادی، پاسدار هنر نیاکانمان باشند.
نویسنده: نگین سارائی
این خبر را به اشتراک بگذارید :