کرمانشاه سرزمینی کهن با آثار تاریخی ارزشمندی همچون طاق بستان، بیستون، معبد آناهیتا، فرهادتراش، کاروانسرای شاهعباسی و… است. از جمله بناهای کهن استان کرمانشاه و جاهای دیدنی کرند غرب، قلعه یزدگرد است که نهتنها بهواسطه قدمت و جغرافیای خود شهرت یافته است، بلکه افسانههای متعددی در مورد این بنای ایران باستان وجود دارد.
این مجموعه عظیم که به اشتباه به “قلعه” معروف شده، در واقع یک شهر-دژ یا اردوگاه نظامی-حکومتی مربوط به دوره ساسانیان (و احتمالاً پیش از آن) میباشد. این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۲۲ به عنوان یکی از اولین آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این قلعه یکی از مستحکمترین دژهای ایران باستان در دالاهو است و روی یکی از مرتفعترین کوههای این منطقه کوهستانی زیبا و افسانهای قرار دارد. هنگام حضور در این بنای ارزشمند، میتوان به شکوه و عظمت آن را به وضوح حس کرد و زیبایی وصفناشدنی دشت ریجاب را بر پای دژ، به تماشا نشست. ناحیهای را که قلعه در آن جای دارد را میتوان یکی از جاذبههای طبیعی در نظر گرفت. مجموعه بناهای قلعه یزدگرد که دربرگیرنده چند بنای تاریخی است، در درهای وسیع قرار دارد که مساحت آن به ۴۰ کیلومتر مربع میرسد؛ درهای که از سمت شمال و شرق به صخرههای پلکانی زیبای دالاهو محدود میشود. همچنین از سمت شمال غرب نیز بهواسطه پرتگاهی با شیبی بسیار تند، به جلگه ذهاب متصل شده است.
موقعیت جغرافیایی این محوطه در شهرستان دالاهو، دهستان قلعه یزدگرد، ۲۰ کیلومتری شمال غرب شهر ریجاب و در نزدیکی مرز ایران و عراق قرار دارد. این مکان بر فراز ارتفاعات، مشرف بر دشت ریجاب و درههای اطراف بنا شده که موقعیتی بسیار استراتژیک داشته است.
معماری قلعه یزدگرد
از ویژگیهای ارزنده و قابلتوجه در مورد معماری مجموعه، تزیینات گچبری بسیار زیبا و شگفتانگیزی است که در عمارات آن انجام شده است. شاید علت این امر، دوره ساخت قلعه است که به عصر حکومت اشکانیان بازمیگردد؛ چراکه از ویژگیهای بارز در بناهای این دوره، استفاده از گچبریهای فراوان است.
تزیینات گچبری در بناهای مجموعه قلعه یزدگرد، در نوع خود زیبا و منحصربهفرد است.
کارشناسان باستانشناسی براین باورند که گچبریهای عمارات مجموعه قلعه یزدگرد کرمانشاه در مقایسه با تعداد زیادی از محوطههای پارتی، از تنوع بیشتری برخوردار است؛ بهعنوان مثال، میتوان به نقوش مختلف گچبریهای ستونها، سرستونها، دیوارها و طاقچهها اشاره کرد.این نقوش به نقوش گیاهی، هندسی، اساطیری، حیوانی و انسانی تقسیمبندی میشوند.
نقش برگ کنگر یکی از منحصربهفردترین نقوش گچبری در بناهای قلعه یزگرد به شمار میآید که روی سرستونهای کرنتی اتاق شماره پنج قابلمشاهده است. اجرای این نوع تزیینات بر سرستونها را متعلق به یونان میدانند که قدمت آن به اواخر قرن پنجم پیش از میلاد بازمیگردد.
قلعه یزدگرد، دژی مستحکم با دسترسی غیرممکن برای دشمنان بوده است
دسترسی غیرممکن دشمنان به قلعه، بهدلیل حصارکشی پیرامون آن، محدود شدن آن از سه سمت به ارتفاعات و موقعیت طبیعی و نیز بهرهمندی این دژ باستانی از دیدهبانی بسیار قوی، از دیگر ویژگیهای قابلتوجه در این میراث ایران کهن است که آن را در شمار مستحکمترین بناهای تاریخی کشور قرار میدهد.
قسمت های مختلف قلعه یزدگرد
در این مجموعه باستانی ۱۰ بنا قرار دارد که میتوان به دیوار گچی، آشپزخانه، دروازه، جای دار، تپه رش، قلعه یزدگرد، گچ گمبد، قلعه داور، نقارهخانه و آشیه وا اشاره کرد.
دیوار گچی: این سازه با استفاده از قلوه و لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده است. طول آن حدود پنج کیلومتر و عرض آن از دو متر تا چهار متر متغیر است. در فاصلههایی منظم از دیوار گچی، میتوان برجهایی را مشاهده کرد که در زمان پویایی هم بهعنوان پشتبند شناخته میشد و هم بهعنوان اتاقهای نگهبانی مورد استفاده قرار میگرفت.
آشپزخانه: در بخش انتهایی پایین دیوار، میتوان مجموعهای از استحکامات را مشاهده کرد که باستانشناسان اعتقاد دارند از این مکان بهعنوان محل استقرار سربازان استفاده میشد.
گچ گنبد: «میدان» نام دیگر این محوطه است که مساحتی بالغ بر ۳,۲۰۰ مترمربع دارد. در پیرامون این مجموعه میتوان حصاری از برجهایی بهشکل نیمدایره مشاهده کرد. همچنین در بخش جنوبی آن و در قسمت شمالی کاخی وجود دارد که در آن تزیینات گچی زیبا و منحصربهفردی انجام شده است.
-بازدید از قلعه یزدگرد تنها برای کوهنوردان مجرب و حرفهای امکانپذیر است.
-بهترین زمان بازدید از قلعه یزدگرد فصل بهار و تابستان است.
-در بازدید از قلعه یزدگرد، تمام تجهیزات لازم و مواد غذایی مورد نیاز خود را بههمراه داشته باشید.
-پیش از سفر به کوهستان دالاهو، وضعیت آبوهوای منطقه را استعلام کنید.
-در بازدید از قلعه یزدگرد، از فشار آوردن بر دیوارهها و ایستادن زیر طاقها خودداری کنید.
-پوشش شبکه تلفن همراه در اطراف یزدگرد مطلوب نیست.
-هیچگونه امکانات رفاهی و تفریحی در محدوده قلعه یزدگرد وجود ندارد.
-بازدید از قلعه یزدگرد رایگان است.
نویسنده: نگین سارائی
این خبر را به اشتراک بگذارید :