کلهرنیوز

به گزارش کلهر نیوز،آقای آریو همتی شاعر ،نویسنده، منتقد ادبی و منتقد سینمایی مطرح و از شاگردان مکتب اصالت کلمه ،مولف کتاب های متعددی چون سینمای ایران از کلاسیک تا عصر فراگرایان، هانا آرنت واژانه نوشت، و آنگاه ژیژک باژک نوشت، شعر دهه هفتاد، فراشعر دهه هفتاد، فراشعر پست مدرن و…. است.وی متولد ۶ بهمن ماه ۱۳۶۸ در روستای تنگ شوهان سفلی و از توابع شهرستان اسلام آباد غرب هستند.

 باتوجه به شدت گرفتن بحث سینمای گیشه و مبحث اکران و فروش فیلم ها و فضاهای متفاوت اکران انواع فیلم ها که جریان های مختلف سینمایی را وارد یک فضای جدل خیز کرده ، ما بر آن شدیم که در یک گفتگوی کوتاه و جذاب با جناب آریو همتی مولف کتاب سینمای ایران از کلاسیک تا عصر فراگرایان ، زوایای مختلف این فضای متشنج را بهتر بشناسیم .

-خبرنگار کلهر نیوز:آقای همتی سینمای ایران در کتاب شما در دو دسته عمده سینمای اندیشه محور و سینمای سرمایه محور و موج های این دو نوع ، مقوله بندی شده است لطفا تفاوت این نوع سینما ها را مختصر بیان کنید ؟

-آریو همتی : مهمترین بحث در زمینه سینمای سرمایه محور ،گیشه است. سرمایه در واقع به بازگشت پول و سود خود فکر می کند و برایش مهم نیست که اثر ساخته شده در چه ژانری باشد و یا حتی درون ژانری تعریف بشود یا نشود. محور اینجا جماعت سینمارو و هزینه ای است که آنها برای تفریح ، سرگرمی و یا حتی تفکر ، حاضرند فردی یا خانوادگی انجام دهند و در واقع وقت خویش را در سینما بگذارند. اما به شکل کلی هشت تفاوت بین سینمای سرمایه محور و سینمای اندیشه محور است که اینجا مختصر بیان می داریم : ۱ـ در سینمای سرمایه محور پول برگشتی و سود سرمایه ای که برای فیلم گذاشته شده اصل است اما در سینمای اندیشه وسواس در پرداختن اصولی به اثر و ساختار و فرم قابل قبول برای آن . ۲ـ در سینمای سرمایه ،بازیگران و به اصطلاح ستارگان محور هستند چون مردم برای دیدن آنها بر پرده پول خرج می کنند اما در سینمای اندیشه محور و مکتبی ژانری این کارگردان است که در محوریت قرار دارد. مانند سینمای موج نو و ناصر تقوایی ، سینمای مینی مالیسم و سهراب شهید ثالث، مینی مالیسم تغزلی و عباس کیارستمی، ناتورالیسم و ابوالفضل جلیلی، فمینیسم و تهمینه میلانی ،و… ۳ـ سینمای سرمایه وجه مصرفی و ناماندگار دارد .اما سینمای اندیشه ماندگار و فرازمان مکانی می تواند باشد. ۴ـ سینمای سرمایه و ستارگان آن در خدمت سرمایه و رسانه هستند ، اما سینمای اندیشه خودش را در خدمت سرمایه تعریف نمی کند و حتی بیشتر موارد در تقابل و تضاد با سرمایه سالاری قرار دارد. ۵ـ سینمای سرمایه روزمره محور است اما سینمای اندیشه بنا بر مولف مندی دارای ماندگاری است ۶ـ پیام در سینمای سرمایه محور سطحی و شعاری است اما پیام سینمای اندیشه محور فلسفی ، اسطوره ای،عرفانی و عمیق است و می تواند فضایی برای تفکر کردن و اندیشیدن فراهم آورد. ۷ـ مخاطب در سینمای سرمایه تودگانی است اما مخاطب سینمای اندیشه محور نخبگانی محسوب می شود.جماعت تودگانی برای نمونه شاهکار طعم گیلاس را در سینما نمی توانستند درک کنند. ۸ـ زمان ساخت برای کاهش هزینه فیلم در آثار سرمایه محور می تواند کمتر باشد . اما زمان ساخت در آثار سینمای اندیشه محور متناسب با شکل گیری دقیق روایت و ساختار قوی ، و همچنین برای ثبت اجراهای درست بیشتر می شود.

-خبرنگار کلهر نیوز: ستاره ها چگونه در سینمای ایران شکل گرفتند؟

-آریوهمتی :ببینید زمانی که اقتصاد به شکل جدی تر در سینما بستر ها را توانست صاحب شود، مناسبات خاص خویش را توانست بر آن سوار کند. در سینمای ایران از دهه سی با فیلم هایی مانند ولگرد از مهدی رئیس فیروز و آثار اسماعیل کوشان ناصر ملک مطیعی به عنوان نخستین ستاره ، خودش را تثبیت کرد.

-خبرنگار کلهر نیوز: حضور فعال ناصر ملک مطیعی  به عنوان نخستین ستاره در سینمای ایران در چه سالی خاتمه یافت؟

-آریوهمتی : آری ،ایشان به عنوان یک ستاره تثبیت کننده در فروش فیلم ها حتی تا سالهای اولیه انقلاب یعنی سال ۱۳۵۷فعالیت داشت . اما دوره محوریت او در دهه چهل تمام شد. ما آن زمان محمد علی فردین را به عنوان ستاره محوری داریم .سال ۱۳۴۸ دوره فردین به عنوان محوریت در سینمای سرمایه تمام شد .در واقع این زمان ، دوره محوریت بهروز وثوقی در سینمای جریان اصلی بود که همزمان شده بود با سینمای اندیشه محور ، گرایش موج نو. این دوره عصر مهمی در هم افزایی سرمایه و اندیشه شکل گرفت. بعد تر فرزان دلجو از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ آخرین موج سینمای سرمایه را در سینمای پیشینی رقم زد.

-خبرنگار کلهر نیوز : بعد از انقلاب ۱۳۵۷ وضعیت ستاره ها در سینمای ایران را چگونه توصیف می کنید؟

-آریوهمتی : ببینید ، برخی ستاره ها از سینمای جدا شدند‌ . برخی از آنها دچار ممنوعیت گشتند. و برخی سالهای اولیه همچنان در سینما بازی می کردند. فیلم برزخی ها ۱۳۶۱ مهمترین فیلم پس از انقلاب در به کارگیری ستاره های سینمای پیشینی بود.و البته سعید راد به عنوان آخرین ستاره ،تا فیلم عقاب ها ۱۳۶۴ ساموئل خاچیکیان همچنان فعال بود. ممنوعیت سعید راد و ایرج قادری آخرین امیدهای سینمای پیشینی برای تداوم مسیر را از بین برد. و مناسبات جدید شکل گرفت .

خبرنگار کلهر نیوز: لطفا مناسبات جدیدی که به آن اشاره کردید را بیشتر توضیح دهید؟

آریو همتی : نخست نباید کسی چهره می شد. سینمایی که بهشتی ، انوار و خاتمی پی ریزی می کردند به شدت ضد ستاره محوری و ضد قهرمان پروری بود. اما چون بنیان سینما و در واقع سینمای جریان اصلی بر گیشه و خرید بلیط می چرخد ، به هر حال خود سینما ستاره هایی جدید ساخت. عرضه تقاضا جمشید هاشم پور و فرامرز قریبیان را به عنوان ستاره های محوری فیلم های دفاع مقدس و پلیسی تثبیت کرد.

– خبرنگار کلهر نیوز : جریان ستاره سازی، بعد جمشیدهاشم پور چگونه ادامه پیدا کرد ؟

-همتی : عروس که در سال ۱۳۶۹ اکران شد به یکباره نام ابوالفضل پورعرب و نیکی کریمی سر زبان ها افتاد . نیکی کریمی اما با فیلم هایی مانند سارا، ردپای گرگ و پری توانست نام خودش را با جریان روشنفکری گره بزند. در سال ۱۳۷۷ قرمز فریدون جیرانی به نوعی آغاز گر دوران محوریت مهمترین ستاره زن سینما یعنی هدیه تهرانی بود. این عصر بجز هدیه تهرانی ما شاهد درخشش محمدرضا فروتن، فریبرز عرب نیا ،میترا حجار، لیلا حاتمی ،مریلا زارعی ، بهرام رادان ، شادمهر عقیلی ، مرجان شیرمحمدی ،زیبا بروفه ، رامبد شکرابی ، یوسف مرادیان ، شقایق فراهانی و… هستیم. اما در سال ۱۳۸۲ با اکران فیلم کما آرش معیریان وضع به ناگاه تغییر کرد و از سینمای مطالبه گر سمت سینمای خنثی آمدیم . به یکباره موج فیلم های مهناز افشار و گلزار محوریت را در سینما از آن خود کرد و بازیگرانی مانند حمید گودرزی ، الناز شاکردوست و… در این دوره ستاره های پولساز نام گرفتند. اکران ابد و یک روز سعید روستایی وضع را به نفع موج دوم سینمای مطالبه گر و محوریت نوید محمدزاده ، پیمان معادی و پریناز ایزدیار تغییر داد.

-خبرنگار کلهر نیوز :آقای همتی ضمن تشکر از توضیحات جامع و ارزنده شما به عنوان آخرین سوال، در پاسخ به پرسش قبل، شما از دوران محوریت هدیه تهرانی،سپس دوران محوریت مهناز افشار و گلزار و بعداز آن به محوریت نوید محمد زاده،پیمان معادی و پریناز ایزدیاراشاره کردید.چه جریانی در ساختن این دوره های محوریت نقش داشته است؟

-آریو همتی : شرایط اجتماعی مانند نیمه دوم دهه چهل ، تغییر دولت ها مانند دوره ساخته شدن عروس ، بسترهای فرهنگی مانند نیمه دوم دهه هفتاد و… حتی تغییرات جامعه سینمارو وقتی جمعیتی به خاطر مشکلات مالی سینما را از سبد خود حذف می کنند . مانند دوران سینمای خنثی که از ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۴ شکل گرفت. یا حتی همراهی برخی از این بستر ها با هم . به هر حال در سینمای جریان اصلی ،جمعیت سینمارو و سلیقه آنها ،یا ساختن سلیقه آنها که این دو با هم تفاوت دارد ، می تواند تعیین کننده باشد.

انتهای پیام/