کلهر نیوز: یادداشتی از آریو همتی
به گزارش کلهر نیوز،مسعود کیمیایی مانند علی حاتمی ، بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی و ناصر تقوایی پیوندی ناگسستنی با تمدن ایران دارد. امری که منتقدان مخالف با سینمای کیمیایی به اشتباه بر آن تکیه داشته اند و منتقدان حامی کیمیایی متاسفانه نتوانسته اند آنگونه که بایسته جهان هنری او را باز کنند مبحث زن است. بسیاری معتقد به این بوده اند که کیمیایی فیلمسازی ضد زن است این گزاره غلط نیاز به شرح فلسفی دارد که به آن می پردازیم : ما با بیست نوع سوژه فرائیستی در جهان هنر رو به رو هستیم یکی از این سوژه ها، «جنسیت سوژه گرایی» است در جهان سینما فیلمسازان زن یا مردی داریم که دغدغه آنها مبحث جنسیت سوژه گرایی زن محور یا مرد محور و یا دسته بندی های دیگر این مبحث است .برای نمونه کارگردانی مانند تهمینه میلانی در ایران سعی دارد آثاری بسازد که در جنسیت سوژه گرا و در ورژن فمینیستی آن نمود داشته باشد. اما بحث مسعود کیمیایی بحثی جداست. در واقع مسعود کیمیایی اصلا فیلمساز جنسیت سوژه گرایی نیست که بخواهد زن محور یا مرد محور باشد . دغدغه فیلمسازی کیمیایی بعد از بیگانه بیا و با فیلم قیصر ۱۳۴۸ تا آخرین فیلمی که از او دیده ام یعنی اعتراض ۱۳۷۸، به شدت در ذیل « سنت سوژه گرا »یی تعریف می شود. سنت سوژه گرایی همانگونه که گفته شد در آثار چهار تن از همراهان او در سینمای اندیشه محور شاخه موج نو نیز نمود دارد که برآمده از عشق آنها به اساطیر، افسانه ها، تاریخ و سنن ایرانی و هویت تمدنی ماست . به هر حال اینکه در فیلم های مسعود کیمیایی حضور مرد بیشتر نمود دارد نه از روی ضد زن بودن، زن انکار گرایی ، و… و نه از روی علاقه به جنسیت خویش است ، بلکه در روایت های جهان سنت ، جامعه اینگونه نقش هایی را می سازد. در واقع اگر مسعود کیمیایی غیر از این ، یا ضد این ها که ساخته را می ساخت ، نتیجه باور پذیر نمی شد. مسعود کیمیایی راوی دقیق، رئال و مستند جهان سنت است که به عنوان تابعی از این جهان حضور مرد بیشتر به چشم می آید. این سنت ها و الگوهای متعین پیشینی با تمام نقد هایی که به درستی به آن داریم اما به دلیل بافت محکم و تمدن سازشان توانسته پدربزرگان و مادربزرگان ما را هزاره ها به جلو بیاورند. اینکه حضور مرد در فیلم های کیمیایی بیشتر است دلیلی بر این امر نیست که بخواهد مرد در جایگاه سوژه قرار داده شود، و حتی اگر بنا بر درستی روایت این اتفاق افتاده ، بخاطر بافت سنتی جامعه ماست . ارزش خانواده ، ارزش همسر ، ارزش پدر ، ارزش فرزند ،ارزش رفاقت ، ارزش جوانمردی ، ارزش احترام به بزرگتر ، ارزش زمین کشاورزی، ارزش خاک ، بازار ،روستا ، بافت قدیم شهرها ، و… از نمود های مهم نشانگانی در آثار مسعود کیمیایی است . در واقع کوچه های تنگ و خانه های قدیمی در آثار او دارای شخصیت پردازی هستند . مادری که کیمیایی نشان می دهد و عشق مادر فرزندی به شدت ایرانی است . پدر ، پسر و برادر به شدت ایرانی هستند. تمام زیست کاراکتر ها به درستی در جهان سنت شکل گرفته ،قوام یافته و به مخاطب انبوه ایرانی ارائه می شود. یکی از دلایل پذیرش آثار مسعود کیمیایی،داریوش مهرجویی، ناصر تقوایی ،بهرام بیضایی ، عباس کیارستمی و به خصوص علی حاتمی این است که رنگ و بوی سنت ها،آداب و رسوم ، ارزش ها و داشته های عرفانی ،اساطیری ،تاریخی ،و حتی فلسفی و شاعرانه ی ایرانی را با آن ها در عصر مدرنیسم تجربه کرده و در حافظه جمعی خویش ثبت کرده ایم. پس به عنوان جمع بندی بگویم که مسعود کیمیایی اصلا کارگردان جنسیت سوژه گرایی نیست که بخواهیم او را طرفدار مرد یا زن یا ضد آنها دسته بندی کنیم ، بلکه آثار مسعود کیمیایی در نوع «سنت سوژه گرایی» دسته بندی می شوند و دشمنی با هیچ جنسیتی در آن نیست.
این خبر را به اشتراک بگذارید :
این خبر را به اشتراک بگذارید :